Niet alleen onder vakgenoten valt het ons op dat er zoveel meer conflictueuze echtscheidingen zijn, ook wel vechtscheidingen genoemd, maar iedereen ziet om zich heen dat er een stijging is van het aantal conflicten bij een echtscheiding. Nu kunnen we, als buitenstaanders, met een vingertje wijzen en deze groep ouders aanspreken op dat dit niet ok is, omdat de kinderen hiermee echt belast worden, maar dat weten die ouders zelf ook wel. Wij hebben nog nooit meegemaakt dat ouders willens en wetens in deze situatie zitten, er speelt altijd onmacht! Mensen weten het echt niet meer en willen niets liever dan uit die akelige, energievretende situatie. Daar hebben ze vaak alles voor over. “Zeg me alsjeblieft wat ik kan doen om hieruit te komen, ik ben ten einde raad…”. Die ouders voelen zich gefrustreerd, ze gaan met dit conflict naar bed en staan ermee op. En het hele familiesysteem heeft er last van…

Daarom hierbij een aantal handvatten om uit een conflictscheiding te komen en dus ook heel goed om te lezen als je een conflictscheiding wilt voorkomen!

1. BEN JE BEWUST VAN DE ROUWFASE WAARIN JE ZIT
Iedere verandering die je doormaakt in je leven, brengt met zich mee dat je door een rouwproces gaat. Bij kleine veranderingen klinkt dat wat overdreven, maar toch zal je herkennen dat er bij iedere verandering (soms ook als ze positief zijn, denk aan het winnen van de staatsloterij) fases zijn zoals shock, ontkenning, soms woede, zorg en uiteindelijk acceptatie en loslaten. Hoe heftiger de verandering, hoe heftiger het rouwproces. Het zal je niet verbazen dat een echtscheiding ook een rouwproces met zich meebrengt. Je hebt dan verdriet om wat je allemaal aan het verliezen bent; je partner, het gezin en tijd met de kinderen. Maar ook je maatje en een bepaalde rol die je in het gezin had, verlies je bij het uit elkaar gaan of moet je in ieder geval opnieuw gaan vormgeven. Het is dus handig om te weten waar jij zit in dat rouwproces, waar je ex zit en waar ieder van de kinderen zit. Iedereen heeft zijn eigen proces en er zit bijna altijd verschil tussen de fases van alle gezinsleden. Als je daar inzicht in hebt, helpt dat om de ander(en) beter te begrijpen. Soms wordt er verdrietig geroepen ‘het lijkt wel alsof je nooit iets om me gegeven hebt, het doet je schijnbaar maar weinig’ of ‘je vertraagt de boel, snap je dan niet dat ik verder wil?’. Dit zijn beide uitingen van rouwfases. De eerste uitroep horen we dan van de ouder die in het begin van het rouwproces zit (zorg, impasse, apathie) en de tweede van de ouder die het besluit heeft genomen om te willen stoppen met de relatie, die is vaak al veel langer geleden begonnen met het doorlopen van de rouwfases en zit nu in acceptatie en de uitdaging van nieuwe plannen en mogelijkheden. Hoe lang een rouwproces duurt, daar ga je zelf over en niemand anders. Het kan weleens voorkomen dat je omgeving vindt ‘dat je er maar klaar mee moet zijn’ of ‘dat je er niet in moet blijven hangen’. Maar geef jezelf de benodigde tijd, jij zit in en bepaalt je eigen rouwproces en daar staat geen vastgestelde tijd voor.

2. UIT JE PIJN, FRUSTRATIE EN VERDRIET NAAR ELKAAR
Uiteraard zijn er gebeurtenissen die tijdens jullie relatie (of daarvoor) hebben plaatsgevonden, die je gekwetst hebben of jullie relatie op een zodanige manier beïnvloed heeft, dat jullie het niet gered hebben. Je gaat niet voor niets uit elkaar. Het is daarbij belangrijk om te ontdekken of je op dit moment nog emoties voelt, die je blijven belemmeren bij het hebben van een normaal contact met de andere ouder of het komen tot afspraken. Voel je nog boosheid, verwijten of misschien wel schuldgevoel naar de ander?

Wij noemen dat ook weleens de beerput. Soms is het essentieel om die pijn en kwetsingen naar de ander te uiten en hierover te praten, omdat dat uiteindelijk helend kan werken. Doe dat dan wel onder goede begeleiding, zoals een mediator, want als het verkeerd uitpakt kan het escalerend werken en dan bereik je een averechts effect. Als er gepraat is over de ontstane situatie, probeer dan de deksel op de beerput te doen zodat het niet telkens meer ‘meedoet’ in het contact met de ander.

3. SCHAKEL HULP IN
Het kan natuurlijk zo zijn dat je voelt dat je last blijft houden van bepaalde emoties en dat dat je verwerkingsproces stagneert. Schakel dan hulp in! Een goede coach, psycholoog of therapeut kan je echt verder helpen en ervoor zorgen dat je stappen maakt in de verwerking van je emoties en je eigen ontwikkeling. Wist je dat je de grootste ontwikkeling doormaakt, nadat je heftige gebeurtenissen hebt meegemaakt? Er wordt weleens gezegd: ‘een geuite emotie is een verwerkte emotie’. Of dat zo is, hangt van diverse factoren af, maar we weten wel dat het altijd helpt om erover te praten! Dit helpt natuurlijk allereerst jezelf verder, maar zal zeker ook zijn positieve uitwerking hebben op het contact met je ex.

4. WIJS EEN VERTROUWENSPERSOON AAN DIE JOU KAN HELPEN
Je omgeving heeft soms een behoorlijke invloed op alles wat er gebeurt. Je herkent vast de collega, vriend of het familielid die roept: “laat je niet het vel over de neus trekken” of “je moet echt voor een 50-50 zorgverdeling gaan en geen genoegen nemen met een dag minder”. Al deze goedbedoelde adviezen komen voort uit door hen gehoorde verhalen of ervaringen van deze mensen zelf. Goedbedoeld is het meestal wel, het komt maar zelden voor dat je omgeving je expres de verkeerde richting in stuurt. Het is dus lastig om hierbij trouw aan jezelf te blijven, want tja, ze zouden weleens gelijk kunnen hebben, het is voor jou ook maar de eerste keer dat je gaat scheiden, je hebt hier geen ervaring mee. Kijk dus eens kritisch naar je vrienden/familie en vraag iemand, om jouw vertrouwenspersoon (vanaf hier VP) te zijn. Een goede VP beschikt over de volgende kwaliteiten, het is iemand die: • Niet emotioneel betrokken is bij jullie scheiding; • Zelf op het moment stabiel is; • Beide belangen en vooral die van de kinderen kan zien; • Jou een spiegel voor kan houden! Bij deze VP kun je je hart luchten, of even de boosheid over je ex kwijt zonder dat diegene het aanwakkert. Daarnaast heb je hulp als je een besluit moet nemen over diverse onderwerpen. Van je VP mag je ook verwachten, dat als je te ver gaat, aangesproken te worden en je een spiegel voor te houden. En geen mail of app gaat meer de deur uit zonder screening van je VP, die checkt of je neutraal en redelijk genoeg bent. Wel zo handig, omdat je dat zelf vaak niet meer ziet of in de gaten hebt.

5. KIJK NAAR HOE HET GAAT MET DE KINDEREN
Je kinderen zijn een perfecte spiegel om te zien hoe jullie met elkaar omgaan. Hebben ze gedragsproblemen of zijn ze erg veranderd sinds de scheiding? Dan zegt dat vaak iets over hoe jullie als ouders met elkaar omgaan. Laat de kinderen zien dat jullie je eigen emoties voor hen aan de kant kunnen zetten en een normale omgang met elkaar kunnen hebben. Je hoeft echt niet elkaars beste vriend te worden maar een omgang waar nog eens een lach en een kop koffie of glas wijn uitgewisseld wordt, is wel zo ontspannen voor de kinderen. Het is fijn voor de kinderen om te zien dat er nog een ‘wij als ouders’ is en niet alleen een vader aan de ene kant en een moeder aan de andere kant. Daarnaast moet je bedenken dat je aan je kinderen voordoet, hoe je op een goede manier uit elkaar kunt gaan. De kans dat zij zelf een scheiding doormaken in hun leven is reëel aanwezig, alleen al doordat er steeds meer gescheiden wordt. Het is dus ook een stukje educatie aan je kinderen, aan hen voorleven hoe het ook kan.

6. HOU JE AAN DE RICHTLIJNEN VAN EFFECTIEVE COMMUNICATIE
Onderstaand 10 richtlijnen voor effectieve communicatie. Door je hier simpelweg aan te houden, voorkom je al snel een conflict of escalatie daarvan:

1. Luister naar elkaar;
2. Richt je op de toekomst, niet op het verleden;
3. Vermijd onderbreken, sarcasme, kritisch commentaar, luid zuchten etc.;
4. Vat samen om te checken: “begrijp ik goed dat je zegt…?”;
5. Spreek voor jezelf en vul niet in voor de ander;
6. Neem een pauze als je tijd nodig hebt om af te koelen;
7. Vertel de ander wat écht belangrijk is voor jou;
8. Heb geduld;
9. Wees eerlijk;
10. Wees respectvol.

7. GA IN GESPREK MET DE NIEUWE PARTNER VAN JE EX
Als je ex een nieuwe partner heeft, is het soms dubbel zo moeilijk om te accepteren hoe de nieuwe situatie eruit ziet. Toch gaat deze man of vrouw een belangrijke rol spelen in het leven van jullie kinderen. Met het oog daarop zou ons advies zijn, om kennis te maken met de nieuwe partner van je ex. In zo’n gesprek kun je dan ook praten over, hoe de rol van hem/haar eruit zal gaan zien. Brengt hij/zij de kinderen weleens naar school, helpt hij/zij met huiswerk maken? Stem daarbij eerst af met je ex wat jullie wensen/zorgen daarbij zijn als ouders. Ook zouden wij ouders die opnieuw gaan samenwonen, willen adviseren om een stiefplan op te stellen. Een samengesteld gezin hebben, is verre van eenvoudig en het is daarbij dan ook goed om van tevoren na te denken over wie welke rol krijgt en wat de kinderen daarin wensen. Vaak geven kinderen aan dat ze 1-op-1 tijd met hun vader of moeder missen, als er wordt samengewoond met de nieuwe partner. We zien in de praktijk dat kinderen zich vaak maar moeten plooien naar de wensen en keuzes van hun ouders. Dat kan erg lastig voor ze zijn, vooral omdat ze in de rouw zijn, ook zij hebben verdriet om alles wat ze verliezen. 

Ook voor de nieuwe partner is het een hele uitdaging om (gedeeltelijk) met stiefkinderen samen te wonen in één huis. Waar de ouder bij het op het bed springen misschien enthousiast roept: “Goed zo, hoger!” roept de stiefouder wellicht “Hou ermee op, nu!”. Praat samen uitgebreid over hoe jullie de toekomst zien en betrek daar altijd de andere (echte) ouder bij.

8. VERANDER DE SITUATIE DOOR JE EIGEN HOUDING/GEDRAG TE VERANDEREN
De sleutel tot succes bij het voorkomen of stoppen van een conflictscheiding zit uiteindelijk in je eigen gedrag en houding. Wees er bewust van dat je de ander niet kan veranderen, je hebt geen invloed op het gedrag van de ander maar wel op dat van jezelf. Dus door je eigen gedrag te veranderen, aan te passen kun je de situatie verbeteren. Vaak horen we ouders in een conflictscheiding zeggen “als hij zich nou gewoon aan de gemaakte afspraken houdt, is er niets aan de hand!” of “zij bemoeit zich nog steeds overal mee, daar heeft ze niets meer mee te maken”. Beiden hebben op hun manier gelijk, maar een conflict wordt zelden opgelost door te bepalen wie er gelijk heeft. Het draait om belangen, zorgen, wensen en behoeften. Daarbij is het belangrijk die eerst voor jezelf in beeld te brengen. Waar maak jij je zorgen over? Wat wens jij je kinderen toe? Waar heb je behoefte aan? Als je dit voor jezelf weet, kun je makkelijker de vertaalslag maken naar een normale communicatie doordat je zelf de twistpunten anders benadert. Verander de wereld, begin bij jezelf!

Door Isabelle

Veel ouders denken, dat als zij in co-ouderschap voor hun kind(eren) zorgen, zij dan ook ieder de helft van de kosten van de kinderen dienen bij te dragen. Nou mag je natuurlijk als ouders alles afspreken wat je wenst, maar als je de trema-norm wilt volgen, speelt ook bij co-ouderschap de draagkracht naar inkomen, een rol bij het bepalen van de kinderkosten. Dat betekent dus dat degene die meer verdient, ook meer bijdraagt aan de kinderkosten.

Wat velen ook niet weten, is dat het kindgebonden budget (toeslag) bij het inkomen wordt opgeteld van diegene die dat ontvangt en dus meegerekend wordt in de draagkracht voor de kinderkosten. Kinderbijslag daarentegen niet, maar de meeste co-ouders storten dit sowieso op de zogenaamde kinderrekening, zodat zij de kinderbijslag direct gebruiken om de kosten van de kinderen mee te betalen.

WIE VERTELT HET DE KINDEREN:

• Het beste is als de ouders samen in staat zijn de kinderen te vertellen dat ze gaan scheiden. Beide ouders moeten echter wel in staat zijn dit op een beheerste wijze te doen. Er mag best gehuild worden maar een ouder moet wel in staat zijn om zichzelf te ‘herpakken’.
• Het is het beste als je als ouders samen tegenover je kinderen gaat zitten, zo voorkom je een eventueel gevoel van ‘partij moeten kiezen’ voor de kinderen.

WANNEER VERTEL JE HET DE KINDEREN:

• Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden. Bij voorkeur aan het begin van het weekeinde, zodat je als ouders kunt zien welke reacties de echtscheidingsboodschap bij de kinderen teweegbrengt.
• Vertel het enige tijd voordat de feitelijke scheiding plaats vindt. Kinderen moeten net als volwassenen de tijd hebben om zich voor te bereiden op en eventueel mee te denken over de komende scheiding. Houdt er bij jonge kinderen rekening mee dat zij minder besef van tijd hebben. Voor hen is zes weken evenmin te overzien als zes maanden.
• Licht de omgeving van tevoren in voor het geval het kind in emotie naar de buren rent of bijvoorbeeld met oma wil bellen. Dan is het prettig als diegene weet wat er zojuist is gebeurd.
• Zorg ervoor dat het mogelijk is dat, als het kind daar behoefte aan heeft, een vriendje/vriendinnetje gebeld kan worden om langs te komen.
• Houd rekening met alle verschillende soorten reacties (woede, verdriet, afzondering en zelfs lachen is een uiting van emotie die kan voorkomen).
• Zorg ervoor dat er tijd en rust is na het geven van de boodschap, dus geen uitjes zoals naar een verjaardag, pretpark of voetbal maar thuis blijven.
• Blijf beschikbaar voor de kinderen (dus ga niet weg) zodat zij bij de ouders terecht kunnen. Het kan zijn dat een kind een vertraagde reactie heeft.

WAT VERTEL JE DE KINDEREN:

• Wees zo eerlijk mogelijk en sluit aan bij hun belevingswereld; over de werkelijkheid praten is voor kinderen minder erg dan er over te fantaseren. Kinderen hebben een gevoel van vertrouwen nodig. Hou het wel bij hoofdlijnen, vertel ze niet in detail waarom jullie uit elkaar gaan.
• Vertel ze, dat de scheiding niet de schuld is van de kinderen.
• Vertel ze, dat de kinderen niet hoeven te kiezen tussen de vader en de moeder.
• Vertel ze, dat ouders van elkaar kunnen scheiden maar dat ouders niet van hun kinderen kunnen scheiden.
• Kinderen weten dat een echtscheiding een aantal ingrijpende veranderingen met zich meebrengt. Stel kinderen zoveel mogelijk op de hoogte van de toekomstplannen zoals: bij wie ze gaan wonen, blijven ze in hetzelfde huis wonen, kunnen ze op dezelfde school blijven etc.
• Als het allemaal nog niet duidelijk is, vertel je de kinderen dat, zodra jullie weten hoe de nieuwe situatie eruit ziet, ze het dan meteen van jullie zullen horen.
• Vertel ze dat jullie ervoor zullen zorgen dat alles goed voor hen geregeld wordt en dat zij zich hier geen zorgen over hoeven te maken.
• Betrek de kinderen indien mogelijk (is erg leeftijdsafhankelijk) bij de te nemen beslissingen rondom de scheiding. Dit versterkt het vertrouwen.
• Vertel ze, dat als ze er behoefte aan hebben, ze altijd met de ouders of met anderen over de echtscheiding mogen praten. Maar laat het daar niet bij! De opmerking ‘je kunt altijd bij ons terecht’ alleen is niet voldoende. Neem zelf regelmatig het initiatief om er met ze over te praten.

WAT OUDERS VOORAL NIET MOETEN DOEN:

• De echtscheidingsboodschap uitstellen om de kinderen te beschermen. Kinderen hebben juist tijd en ruimte nodig om op het nieuws te reageren en zich voor te bereiden op de nieuwe situatie. Daarnaast bestaat het gevaar dat de kinderen van een buitenstaander horen dat hun ouders gaan scheiden.
• Vertel, afhankelijk van de leeftijd van de kinderen, in grote lijnen over de oorzaak van de scheiding. Kinderen hoeven niet in detail te weten wat er aan de hand is.
• Vertel niet elk je eigen of elk een ander verhaal over de oorzaak van de echtscheiding.
• Maak elkaar niet zwart (nu niet maar ook in de toekomst niet!)
• Communiceer niet via de kinderen (zeg maar tegen je moeder dat ze…, vraag even aan je vader of hij…).
• Ga niet uithuilen bij de kinderen.
• Koop het verdriet van de kinderen niet af door ze bijvoorbeeld meer dan anders te verwennen.
• Houdt dezelfde tafel-, bad- en naar-bed-gaan rituelen aan indien mogelijk.
• Probeer de kinderen niet teveel te beschermen.
• Blijf het gedrag van kinderen op dezelfde wijze corrigeren, minder consequent zijn en meer toelaten geeft kinderen juist een onveilig gevoel. Dit vergt vaak doorzettingsvermogen van ouders omdat kinderen deze nieuwe situatie zullen gaan ‘uitproberen’. Maar als het je lukt om het op dezelfde wijze te blijven aanpakken als voor de scheiding dan pluk je daar zeker de vruchten van.

Vertel niet elk je eigen of elk een ander verhaal over de oorzaak van de echtscheiding maar vertel de kinderen een eenduidig verhaal waarin je de andere ouder heel laat.

Wanneer u gescheiden bent, worden ouders verplicht gesteld financieel voor hun kinderen te blijven zorgen. Dit wordt de onderhoudsplicht genoemd. U voldoet aan deze plicht wanneer u de kosten betaalt voor het levensonderhoud, de alimentatie. Deze onderhoudsplicht is wettelijk vastgelegd voor gehuwde- en geregistreerde partners. Alimentatie is een financiële ondersteuning die na een echtscheiding door de meest kapitaalkrachtige partner aan de minst kapitaalkrachtige ex-partner verstrekt kan worden. Leidraad bij het vaststellen van kinderalimentatie is ervoor te zorgen dat het kind er zo min mogelijk op achteruitgaat. Spreekt u samen de hoogte van de kinderalimentatie af, dan toetst de rechter of deze niet te laag is. Spreekt u niets af, dan stelt de rechter de hoogte vast. De kinderalimentatie gaat voor op de partneralimentatie.

KINDERALIMENTATIE EN CO-OUDERSCHAP
Ouders die na een echtscheiding co-ouderschap aangaan, kiezen ervoor de praktische en financiële zorg zoveel mogelijk gelijkwaardig te verdelen. In het algemeen gebeurt dit op een ongeveer 50-50 basis. Co-ouders kiezen vaak voor een zogenaamde kinderrekening waar zij beiden een bedrag naar draagkracht op storten en alle kosten van voldoen, dat is heel overzichtelijk en transparant voor beide ouders.

HOOGTE KINDERALIMENTATIE
De hoogte van het bedrag hangt af van de behoefte van het kind en de draagkracht van de ouders. De behoefte van het kind kan worden bepaald aan de hand van de Nibud-normen. De betaler van kinderalimentatie kan vanaf 2015 geen gebruik meer maken van fiscale aftrek, in verband met een wetswijziging. Voor de verzorgende ouder is het ontvangen van alimentatie ten behoeve van de kinderen belastingvrij. Uitgangspunt is dat kinderen uit financieel oogpunt niet de dupe mogen zijn van een echtscheiding. De te betalen kinderalimentatie moet de betaler jaarlijks indexeren aan de hand van het percentage dat door de minister van justitie aan het einde van het jaar wordt vastgesteld. Deze indexering kan door beide partijen overigens worden uitgesloten. Wij kunnen een alimentatieberekening voor u verzorgen zodat u een duidelijk beeld kan krijgen van de hoogte van de kinderalimentatie en ieders bijdrage hierin volgens de normen.

DUUR KINDERALIMENTATIE
Er bestaat een onderhoudsplicht voor minderjarige kinderen tot 18 jaar. Voor jongmeerderjarigen (van 18 tot en met 20 jaar) bestaat een zogenaamde voortgezette onderhoudsverplichting. Dit betekent dat een kind alleen alimentatie ontvangt als het niet zelf in het levensonderhoud kan voorzien. Als de jongmeerderjarige hierin wel zelf kan voorzien, bijvoorbeeld omdat het een betaalde baan heeft, zou de alimentatie kunnen stoppen. Als een kind trouwt of een geregistreerd partnerschap aangaat blijft de onderhoudsplicht van de ouder bestaan, de onderhoudsplicht van de echtgenoot van het kind gaat dan echter voor. Vanaf 18 jaar gelden de afspraken over de alimentatie tussen het kind en de betalende ouder. De ouder die alimentatieplichtig is zal vanaf 18 jaar tot 21 jaar de onderhoudsplicht voorzetten, in die zin dat de maandelijkse vergoeding rechtstreeks naar de jongmeerderjarige zal gaan.

Een belangrijk gevolg van de echtscheiding is dat de ene partneralimentatie aan de andere partner moet gaan voldoen als deze niet in voldoende mate in zijn/haar eigen levensonderhoud kan voorzien. Een verplichting tot betaling van partneralimentatie kan alleen bestaan als partijen gehuwd zijn geweest of een geregistreerd partnerschap hebben gehad.
De wet veronderstelt dat er sprake is van een “lotsverbondenheid” tussen de ex-echtgenoten die door het huwelijk tot stand is gekomen. Ondanks het feit dat zij niet meer met elkaar getrouwd zijn, horen zij zich elkaars lot aan te trekken. Als de ene echtgenoot niet voldoende inkomsten kan genereren om in het levensonderhoud te kunnen voorzien, is de andere echtgenoot verplicht om hieraan bij te dragen. In tegenstelling tot sommige andere landen, is het niet van belang of iemand ‘schuld’ heeft aan het einde van de relatie. Voor het vaststellen van alimentatie maakt het niet uit wie van de echtgenoten om de echtscheiding heeft verzocht.

DUUR PARTNERALIMENTATIE
De maximale duur van partneralimentatie is twaalf jaar. Bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap dat korter heeft geduurd dan vijf jaar en waaruit geen kinderen zijn geboren, is de maximale duur van de alimentatie gelijk aan de duur van het huwelijk of het partnerschap.
In theorie zou uit een huwelijk dat twee jaar heeft geduurd en waaruit kinderen zijn geboren, dus een alimentatieverplichting van twaalf jaar kunnen ontstaan.

De alimentatieplicht eindigt door:

• overlijden van een van de partners
• hertrouwen, samenwonen, of aangaan van een geregistreerd partnerschap van de alimentatiegerechtigde. Zou de alimentatiegerechtigde van de nieuwe partner scheiden, dan doet dat de oude alimentatieplicht niet herleven
• vermindering van behoefte of draagkracht
• na verloop van de vastgestelde periode
• door afkoop
• zodanige gedragingen van de onderhoudsgerechtigde dat de onderhoudsbijdrage naar redelijkheid niet (ten volle) gevergd kan worden

VASTSTELLING ALIMENTATIE
De vast te stellen alimentatie is afhankelijk van de behoefte en behoeftigheid van degene die alimentatie ontvangt en van de draagkrachtruimte van degene die alimentatie moet betalen.

Iemand wordt als behoeftig aangemerkt als die persoon redelijkerwijs niet in staat is (volledig) in zijn/haar eigen levensonderhoud te voorzien. De alimentatiegerechtigde heeft in dat geval onvoldoende inkomen en kan dat in redelijkheid ook niet verwerven.
De behoefte van degene die alimentatie ontvangt, is het bedrag dat nodig is om – naast een eventueel eigen inkomen of uitkering – de levenstandaard die er was tijdens het huwelijk voort te zetten. De welstand en luxe waarin men tijdens het huwelijk leefde is dus medebepalend voor de hoogte van de behoefte (huwelijksgerelateerde behoefte).

Wij kunnen een alimentatieberekening voor u verzorgen waarbij de draagkracht van beide partijen wordt vastgesteld. Deze berekening dient ertoe om vast te stellen of de alimentatieplichtige over voldoende draagkracht beschikt om in de behoefte van de alimentatiegerechtigde te kunnen voorzien. De draagkracht is het resultaat van de financiële middelen waarover de onderhoudsplichtige (in redelijkheid) beschikt, verminderd met datgene dat hiervan betaald moet worden voor het eigen levensonderhoud.

Gemeenschap van goederen houdt in dat het vermogen van beide huwelijkspartners samenvloeit tot één vermogen, behalve als er huwelijkse voorwaarden zijn gemaakt. Als u samen met uw huwelijkspartner dus geen huwelijkse voorwaarden heeft laten maken, dan is uw eigen individuele vermogen en dat van uw partner samengevloeid tot één gemeenschappelijk vermogen. De gevolgen hiervan worden vooral zichtbaar als u weer gaat scheiden.

VERGOEDINGSRECHTEN BIJ GEMEENSCHAP VAN GOEDEREN
Als een van de echtgenoten heeft geïnvesteerd in de gezamenlijke woning, dan heeft die echtgenoot bij scheiding niet alleen recht op het nominaal geïnvesteerde bedrag, maar wordt ook rekening gehouden met een eventuele waardestijging of waardedaling van de woning. Dit noemt men ook wel de beleggingsleer.

UITZONDERINGEN OP DE GEMEENSCHAP VAN GOEDEREN
De hoofdregel is dus dat het vermogen van u en uw huwelijkspartner op het moment van het huwelijk samenvloeit tot één gemeenschappelijk vermogen. Het maakt daarbij niet uit of het gaat om vermogen in de vorm van geld of in de vorm van bepaalde zaken zoals een auto, een huis of inboedelgoederen.
Er een paar uitzonderingen op deze hoofdregel.
In een aantal situaties vloeien bepaalde zaken namelijk niet in het gemeenschappelijk vermogen:

• Als er huwelijkse voorwaarden zijn opgesteld.
• Als u of uw huwelijkspartner een schenking of een erfenis ontvangen heeft waarbij door de schenker of de overledene bepaald is dat de betreffende schenking of het erfdeel buiten het huwelijkse vermogen blijft (ook wel de uitsluitingsclausule genoemd).
• Als het gaat om zaken die op een zeer persoonlijke wijze aan een van de huwelijkspartners verbonden zijn, de zogenaamde verknochte goederen. Denk bijvoorbeeld aan een immateriële schadevergoeding (smartengeld).

Huwelijkse voorwaarden zijn schriftelijke afspraken die via een notaris moeten worden vastgelegd en waarbij de (aanstaande) huwelijkspartners afspraken maken over de vraag wat er wel en wat er niet samenvloeit in een gemeenschappelijk vermogen.

Zo kun je bijvoorbeeld in huwelijkse voorwaarden regelen dat het huis van een van de huwelijkspartners (of een spaarrekening of iets anders) of de eigen onderneming buiten het gemeenschappelijke vermogen blijft en dus in het privévermogen van de ene echtgenoot blijft.

In de huwelijkse voorwaarden is vaak een periodiek verrekenbeding opgenomen. Indien tijdens het huwelijk nooit uitvoering gegeven is aan het periodiek verrekenbeding wordt al het aanwezige vermogen vermoed afkomstig te zijn uit overgespaard inkomen (en de herbelegging hiervan), behoudens tegenbewijs, en wordt er feitelijk afgerekend als ware er een gemeenschap van goederen. Dit levert vaak voer voor discussie op, daar de bewoordingen van het verrekenbeding alsmede het inkomensbegrip zoals vermeld in de huwelijkse voorwaarden vaak voor meerdere uitleg vatbaar is. Wat behoord er wel tot het te verrekenen overgespaard inkomen (en de herbelegging hiervan) en wat niet ? Ook de intentie bij het opmaken van de huwelijkse voorwaarden is van belang. Zijn de huwelijkse voorwaarden opgemaakt vanuit de beschermingsgedachte ? Hier zijn de nodige procedures over gevoerd en er is aldus veel jurisprudentie.

Het beëindigen van samenwonen gaat enigszins anders dan een echtscheiding. Wettelijk gezien bestaat er geen recht op partneralimentatie bij het beëindigen van samenwonen. Wel bestaat er een onderhoudsplicht (kinderalimentatie) ten aanzien van de kinderen en een verplichting tot het opstellen van een ouderschapsplan. In het ouderschapsplan kunnen de onderhoudsbijdragen van iedere ouder worden vastgelegd.

PROCEDURE BEËINDIGEN SAMENWONEN
Is er in het verleden een samenlevingscontract opgesteld ? Zo ja en wat is daarin afgesproken met betrekking tot het beëindigen van de samenwoning ? Wat zijn de wensen van een ieder met betrekking tot het te verdelen vermogen en de te maken afspraken hieromtrent? Ondanks het feit dat er geen wettelijke basis is voor partneralimentatie, kunnen partijen dit bijvoorbeeld wel afspreken indien dit wenselijk is. Gemaakte afspraken worden vastgelegd in een overeenkomst ter beëindiging samenwonen en ouderschapsplan. Na ondertekening behoeven de stukken niet te worden ingediend bij de rechtbank. Indien wenselijk kunnen de afspraken in de overeenkomst en ouderschapsplan wel bekrachtigd worden door de notaris.

Wat gebeurt er met de echtelijke woning bij echtscheiding/ beëindiging relatie? Een veel voorkomend vraagstuk, die menig persoon zorgen baart. Naast de emotionele aspecten van uit elkaar gaan dient er ook nog over grote financiële verbintenissen gesproken te worden. Wordt het huis verkocht, neemt één van de partners de woning over en lukt dat financieel, waar gaat de andere partner wonen? Het loslaten van de vertrouwde basis waar als gezin geleefd is, kan voor veel verdriet zorgen. Om die reden is het belangrijk om hier samen goed over te praten en de verschillende scenario’s tijdens de mediation op tafel te leggen.

BIJLEENREGELING
Als door scheiding de eigen woning wordt verkocht en een andere woning wordt aangekocht, heeft dat mogelijk gevolgen voor de renteaftrek. Bij verkoop is de opbrengst in de meeste gevallen hoger dan de (eigenwoning)schuld. De woning heeft dan overwaarde. Deze overwaarde moet worden gebruikt bij de aankoop van een nieuw huis. Dit heet de bij-leenregeling. Gebruik je de overwaarde niet? Maar leen je dit bedrag (voor een deel) bij om je nieuwe huis te kopen? Dan is de rente over het bijgeleende bedrag niet aftrekbaar. De lening waarover je de rente mag aftrekken, mag dus niet hoger zijn dan de aankoopprijs van je nieuwe woning min de overwaarde van je oude woning. Op de website van de Belastingdienst staat informatie over de verschillende situaties waarin je te maken kunt krijgen met de bij-leenregeling.

UITKOPEN EN ONTSLAG HOOFDELIJKE AANSPRAKELIJKHEID
Stel dat de ene partner de gezamenlijke woning verlaat, dan zal de ene partner de andere partner voor zijn/haar deel dienen uit te kopen. Voor de belastingdienst telt deze uitkoopsom weer vijf jaar mee voor de bijleenregeling. Dit betekent dat bij de aankoop van een nieuw huis de overwaarde in dat nieuwe huis moet worden gestoken, wil je de hypotheekrente kunnen blijven aftrekken.

De partner die het huis op naam krijgt is voortaan in zijn eentje aansprakelijk voor de hypotheekschuld. De notaris vraagt dan aan de bank die de hypotheek vertrekt een schriftelijke verklaring dat jij de ex-partner niet meer zal aanspreken voor de hypotheekschuld. Men spreekt dan van ‘ontslag uit de hoofdelijke aansprakelijkheid’. Het is logisch dat een bank alleen dán bereid is zo’n verklaring af te geven, als degene die het huis en de hypotheekschuld ‘overneemt’ voldoende financiële middelen heeft.

PARTNERS BLIJVEN GEZAMENLIJK EIGENAAR NA ECHTSCHEIDING/BEËINDIGING RELATIE
Als jij in het huis blijft en je ex-partner betaalt toch mee aan de hypotheekrente, dan is dat nog twee jaar aftrekbaar. Jij moet het huis dan wel als hoofdverblijf blijven gebruiken. En je ex-partner moet het huis wel voor het eigen woningforfait aangeven. Na twee jaar heeft de partner die niet woonachtig is in de woning geen recht meer op hypotheekrenteaftrek en zal zijn/haar bruto bijdrage een netto bijdrage worden. Voor de partner die woonachtig blijft in de gezamenlijke woning blijft zijn/haar recht op hypotheekrenteaftrek (50%) bestaan.

OVERDRACHTSBELASTING
Als jij of je partner is het huis blijft wonen hoeft er geen overdrachtsbelasting te worden betaald, ongeacht of je in gemeenschap van goederen bent getrouwd of onder huwelijkse voorwaarden. Ook als het huis alleen op naam van één van beiden stond en er in gemeenschap van goederen is getrouwd, is er geen overdrachtsbelasting verschuldigd. Wél moet er een notariële akte van verdeling worden gemaakt en bij het kadaster worden ingeschreven.

NATIONALE HYPOTHEEKGARANTIE
Het kan bij je scheiding zo zijn dat je je huis gaat verkopen en dat de opbrengst van de woning lager is dan het bedrag dat je nog moet terugbetalen aan hypotheek. Er ontstaat dan een restantschuld. Het Waarborgfonds betaalt deze restantschuld aan de geldverstrekker. Wanneer je geen schuld hebt aan de gedwongen verkoop, bijvoorbeeld als één inkomen wegvalt door scheiding, kan het Waarborgfonds je dit bedrag kwijtschelden en hoef je dit bedrag dus niet meer terug te betalen. Voorwaarde hiervoor is dat je hebt meegeholpen de restantschuld zoveel mogelijk te beperken. Ga voor meer informatie naar de site van de Nationale Hypotheekgarantie.

WONING WORDT VERKOCHT
Als je geen van beiden in het huis wilt of kan blijven, dan vindt vaak een notarieel vastgelegde boedelverdeling plaats. Daarin wordt ook de waarde van het huis opgenomen, waarna een verdeling kan worden afgesproken die is gebaseerd op de opbrengst als het wordt verkocht. Soms kiezen mensen ervoor om het huis onverdeeld in de boedel te laten. Als jij of je ex-partner het huis naderhand toch wil verkopen kan dat alleen met toestemming van de ander.

Steeds meer mensen hebben een eigen bedrijf. Dat kan uiteenlopen van de zelfstandige (zzp-er) via familiebedrijf tot grote onderneming. Het kan in de vorm zijn van een BV, v.o.f. of eenmanszaak (bedrijf zonder speciale rechtsvorm). Bij een scheiding moet worden geregeld hoe het verder gaat met het bedrijf: wie zet het bedrijf voort en heeft de ander recht op uitkering van de helft van de waarde daarvan? En zo ja, hoe moet dat dan geregeld worden? Het antwoord hierop hangt van heel veel elementen af. Goede, deskundige hulp daarbij van een notaris of gespecialiseerde advocaat is onmisbaar.

RECHTSVORM VAN HET BEDRIJF
Er is een groot verschil tussen een bedrijf dat in de vorm van een Besloten Vennootschap (B.V.) wordt gedreven en een eenmanszaak of een personenvennootschap (vennootschap onder firma, v.o.f.). Een eenmanszaak heeft geen aandelen maar is van degene die het bedrijf voert. De bezittingen van het bedrijf, maar ook de schulden, contracten, eventueel goodwill, zijn van degene die het bedrijf uitoefent. Zij kunnen ook mede van zijn huwelijkspartner zijn. Ook aandelen kunnen van degene zijn op wiens naam zij staan, maar kunnen ook in de huwelijksgemeenschap vallen of, als er huwelijksvoorwaarden zijn, wel of niet gezamenlijk eigendom zijn. Aandachtspunten zijn de rekening courant verhoudingen.

TOEDELING, VERDELING EN WAARDEVERREKENING
Echtscheidingen waar een ondernemer bij betrokken is zijn bijna altijd behoorlijk ingewikkeld. Het ligt voor de hand dat het bedrijf wordt voortgezet door degene die tijdens het huwelijk het bedrijf ook al runde. Maar daarmee ben je er nog niet. Want vaak zal de andere echtgenoot recht hebben op de helft van de waarde van het bedrijf. Het bepalen van die waarde kan heel lastig zijn.

WAARDEBEPALING BIJ SCHEIDING
De waarde van een onderneming bestaat vaak voor een groot deel uit de winst die voor de komende jaren verwacht kan worden. Hoe neem je die mee in de waardebepaling, als die winst dus in hoge mate afhangt van de kundigheid en inzet van de ondernemer zelf? Moet hij de ander betalen voor de inzet die hij zelf nog moet leveren? Of betekent het misschien dat zijn salaris/ondernemersloon voor een te laag bedrag wordt meegerekend?

PRAKTISCHE REGELING
Vaak is het nog het grootste probleem, dat het praktisch onmogelijk is de helft van de waarde van het bedrijf aan de ander cash uit te betalen. Want de waarde “zit vast” in de onderneming, en staat dus niet als geld op de bank. Er moet dan gezocht worden naar een manier om dat praktisch op te lossen. Bijvoorbeeld door een afbetalingsregeling te treffen of recht te geven op een aandeel in de toekomstige winst. Daar bestaat echter vaak begrijpelijke weerstand tegen, omdat het de ex-partners jarenlang aan elkaar koppelt op een soms bijna ondragelijke manier. Lenen van de bank is gevoelsmatig veel beter aanvaardbaar, hoewel daar weer een prijskaartje in de vorm van rente aan vast zit. Soms kan het worden opgelost door andere waardevolle zaken (zoals het huis, als dat een grote overwaarde heeft) aan de ander toe te delen. Het is verstandig hiervoor een beroep te doen op de ervaring van een (echtscheidings)notaris of een advocaat die zowel met echtscheiding als met ondernemingen ervaring heeft.

EIGEN BEDRIJF EN ALIMENTATIE
Waarde verrekening en alimentatie kunnen in sommige opzichten communicerende vaten zijn. Als de ondernemer grote jaarlijkse afbetalingen moet doen aan zijn ex-echtgenoot, of aan de bank veel rente moet betalen op zijn bankschuld, zal de alimentatie doorgaans op een lager bedrag uitkomen, en omgekeerd. Het is in het algemeen nuttig de verschillende plaatjes naast elkaar te leggen en met elkaar te vergelijken. Belasting, met name de aftrekbaarheid van partneralimentatie bij de één tegenover belastbaarheid bij de ander, moet daarbij worden meegerekend. Ook moet opgelet worden dat de fiscus aan een te treffen regeling geen ongewenste fiscale consequenties verbindt.

OUDERDOMSPENSIOEN
De wettelijke regeling (verevening heet dat) is dat bij een scheiding de ex recht heeft op de helft van het pensioen dat tijdens het huwelijk (of de geregistreerde partnerrelatie) is opgebouwd. Dat geldt zowel voor een gewone echtscheiding als voor een scheiding van tafel en bed (huwelijk wordt niet ontbonden). Bij je scheiding kun je hier overigens andere afspraken over maken.

De ex krijgt zijn of haar deel van het pensioen pas vanaf de datum dat de ander met pensioen gaat. Wanneer de scheiding binnen twee jaar is gemeld aan de pensioenuitvoerder, moet de pensioenuitvoerder het pensioendeel rechtstreeks aan de ex-partner uitbetalen. Veel mensen vinden dat prettig, omdat ze dan niet afhankelijk zijn van de betalingen van de ex-partner. Wordt de scheiding pas na twee jaar gemeld, dan vervalt het recht op rechtstreekse uitbetaling door de pensioenuitvoerder. Het recht op uitbetaling blijft, maar het aandeel moet je dan zelf bij de ex opeisen.

Het deel van je pensioen dat aan je ex wordt toebedeeld, wordt uitgekeerd zolang jullie allebei in leven zijn. Als de ex-partner doodgaat, krijgt degene die het pensioen had opgebouwd weer het volledige pensioen. Als degene die het pensioen had opgebouwd doodgaat, stopt voor de ex-partner de uitkering van het deel van het ouderdomspensioen. Mogelijk krijgt de ex dan nog wel een bijzonder partnerpensioen.

CONVERSIE
Je mag van de wettelijke regeling van pensioenverdeling afwijken door bijvoorbeeld af te spreken de wettelijke verdeling niet toe te passen. Je kunt bijvoorbeeld een ander percentage overeenkomen om te verevenen in plaats van de standaard 50%. Een andere afwijking van de standaardverdeling van het pensioen heet conversie. Bij conversie worden het aandeel in het ouderdomspensioen en de waarde van het bijzonder partnerpensioen omgezet in één pensioenrecht voor de ex-partner.

Conversie kan voor de ex aantrekkelijk zijn omdat hij of zij dan zelf kan bepalen wanneer het pensioen ingaat. Het kan echter ook nadelig zijn omdat de ex na de dood van de vroegere partner het partnerpensioen misloopt. De ex-partner die voor conversie kiest, moet dus volledig in het eigen onderhoud kunnen voorzien. In veel situaties waarin alimentatie wordt ontvangen, is dit niet het geval. Conversie kan ook nadelen hebben voor degene die het pensioen heeft opgebouwd. Bij verevening zou je na de dood van de ex-partner weer je volledige ouderdomspensioen krijgen. Bij conversie gaat dat niet op, omdat je dan definitief afstand doet van de helft van je ouderdomspensioen.

BIJZONDER PARTNERPENSIOEN
Naast het ouderdomspensioen is er ook vaak sprake van bijzonder partnerpensioen. Een bijzonder partnerpensioen kan verzekerd zijn op risicobasis of op opbouwbasis. In het laatste geval is er daadwerkelijk een bijzonder partnerpensioen opgebouwd. De standaardregeling bepaalt dat de ex-partner het recht behoudt op het bijzonder partnerpensioen opgebouwd tijdens het huwelijk. Indien de partner die dit pensioen heeft opgebouwd komt te overlijden zal de andere ex-partner recht krijgen op dit bijzondere partnerpensioen opgebouwd tijdens het huwelijk (diens aandeel in het ouderdomspensioen komt dan te vervallen en het bijzonder partnerpensioen komt hiervoor in de plaats). Indien het bijzonder partnerpensioen echter is verzekerd op risicobasis stopt het bijzonder partnerpensioen zodra de premiebetaling stopt (einde partnerschap) en bestaat er dus in het geheel geen recht meer op partnerpensioen. Ook hier kan weer afgeweken worden van de standaardregeling, bijvoorbeeld men kan een andere periode overeenkomen, het bijzonder partnerpensioen uitruilen tegen een hoger ouderdomspensioen, of afzien van de standaardregeling.

Normaal gesproken valt een schenking of een erfenis van een van beide huwelijkspartners gewoon in het gezamenlijke huwelijksvermogen. Maar degene die de schenking doet of degene die een erfenis achterlaat kan schriftelijk hebben vastgelegd dat de schenking of de erfenis niet in het huwelijksvermogen valt. Dit noemt men in vaktaal een uitsluitingsclausule.

EEN VOORBEELD:
Dorien is getrouwd met Frans. Zij hebben geen huwelijkse voorwaarden gemaakt en zijn dus getrouwd in gemeenschap van goederen. Dorien is enig kind en heeft behoorlijk rijke ouders. De ouders van Dorien hebben een testament gemaakt waarin staat dat Dorien hun enige erfgenaam is.

In het testament staat ook een zogenaamde uitsluitingsclausule. Dit houdt in dat de erfenis van Dorien niet in het gemeenschappelijke vermogen van Dorien en Hans valt. Als Hans en Dorien ooit gaan scheiden hoeft deze erfenis dus niet verdeeld te worden.

KOSTEN DIE JE MOET MAKEN VOOR VERKRIJGEN PARTNERALIMENTATIE
Door Janneke

Betaal je partneralimentatie aan je ex-partner, dan mag de alimentatiebetaler dat als aftrekpost opvoeren voor de inkomstenbelasting. De partneralimentatie moet daarvoor wel zijn vastgelegd in een echtscheidingsconvenant of door de rechter zijn bepaald. Voor de alimentatieontvanger wordt de alimentatie als inkomen gezien en om die reden belast naar het progressieve tarief van de inkomstenbelasting.

Maar wist je ook dat in het algemeen je ervan uit kan gaan dat kosten die je moet maken voor het verkrijgen van partneralimentatie (bv een berekening), aftrekbaar zijn voor de belasting?

De kosten die de alimentatie-ontvanger maakt voor het verkrijgen, verhogen of behouden van de partneralimentatie zijn ook voor de belasting aftrekbaar. Je moet dan denken aan de proceskosten en de kosten voor de juridische hulp die je hebt ingeschakeld.

Het is dus belangrijk dat de mediator/advocaat op de factuur duidelijk aangeeft welke tijd hij/zij waaraan besteed heeft.

En nog een belangrijk weetje… moet je bijvoorbeeld kosten maken voor de incasso van de partneralimentatie? Die kosten zijn ook aftrekbaar.

GETROUWD MET EEN BUITENLANDSE PARTNER EN/OF GETROUWD IN HET BUITENLAND?
Bent u getrouwd met een buitenlandse partner en/of in het buitenland getrouwd en u wilt scheiden? Het internationale recht is van toepassing. Bekeken zal moeten worden welke rechter bevoegd is en vervolgens welk recht van toepassing is. De mediations kunnen, indien wenselijk, in de Engelse taal plaats vinden indien wenselijk.

MARRIED TO A DUTCH PARTNER AND/OR MARRIED ABROAD?
Are you married to a foreign partner and/or married abroad and you want to get a divorce? International law will apply. We would have to check which court is competent and what law is applicable in your situation. Mediation can be in English, if preferred.

De scheiding is afgerond en wat nu?
De communicatie met je ex-partner loopt nog steeds niet. Hoe maak je een nieuwe start ?

We kijken graag samen met jullie waar u behoefte aan heeft. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan een personal coach, psycholoog of kindercoach.

Er is enige tijd verstreken sinds de scheiding. Passen alle afspraken nog?
De kinderen zijn groter geworden, de zorgregeling loopt niet helemaal naar wens, de inkomenssituatie kan gewijzigd zijn of een wetswijziging is doorgevoerd. Kloppen alle afspraken gemaakt in het ouderschapsplan en convenant nog of behoeven deze aanpassing?

Het is verstandig regelmatig de gemaakte afspraken te evalueren. Wij helpen u hier graag bij en bieden derhalve een Scheidings APK. De scheidings APK kan o.a een herberekening van de kinderalimentatie, een evaluatie van de zorgregeling, beoordeling van de pensioensituatie of evaluatie van eventueel onverdeelde zaken inhouden.